maandag 27 juli 2009

De racefiets


Sinds het uitvinden van de fiets, zijn er diverse gespecialiseerde fietsen ontwikkeld die vooral geschikt zijn voor een bepaald doel. Zo zijn er toerfietsen, die speciaal zijn ontworpen om op de fiets op vakantie te gaan of om zomaar een dagje fietsen. Er zijn ook fietsen geoptimaliseerd voor speciaal gebruik in velden, zoals de cyclocrossfiets en fietsen waarmee je goed uit de voeten kunt op ruw terrein, zoals de mountainbike.

Een van de eerste specialisaties van de "oerfiets" was de racefiets. Deze is geschikt om op een vlakke baan of weg zo snel mogelijk te fietsen. Racefietsen worden gebruikt in wielerwedstrijden zoals de Tour de France, maar zijn ook razend populair bij amateurs. Je kunt in clubverband fietsen, of met een groep vrienden, maar er ook op het moment dat je er zin in hebt en het weer meezit, er in je eentje op uittrekken. Waar moet je op letten als je een racefiets gaat kopen?

Het frame

Allereerst zul je een keuze moeten maken in het materiaal van het frame. Omdat bij een racefiets het lage gewicht erg belangrijk is, is er op het gebied van het frame veel snelheidswinst te boeken. Vandaar dat er veel research wordt gedaan naar het optimaliseren van het frame. In eerste instantie gebeurt dit natuurlijk voor de professionele wielrenners, maar als een trend aanslaat komen de geavanceerde racefietsen uiteindelijk ook binnen het bereik van de hobby-fietsende consument. Tegenwoordig worden frames meestal gemaakt van staal, aluminium, koolstof (carbon) of titanium. Staal heeft, behalve dat er de meeste ervaring mee is opgedaan, vele voordelen. Het is goed te bewerken, stevig, duurzaam en nagenoeg onkwetsbaar. Het is wel relatief zwaar, wat een nadeel vormt, vooral tijdens het bergop fietsen. Aluminium is doorgaans lichter, maar niet altijd. Pas op, want een goedkoop aluminium frame kan zelfs zwaarder zijn dan een goed stalen frame. Aluminium framebuizen zijn aanzienlijk dikker dan die van een stalen frame, een gevolg van de geringe zijdelingse stijfheid. Aluminium frames hebben de neiging om te zwiepen, vooral als je wat zwaarder gebouwd bent of graag in de bergen fietst. Uiteindelijk loste men dit op door dikkere buizen met dunne wanden te gebruiken.

Een koolstof- of carbonframe is zowel stijf, licht als comfortabel en de techniek is nog volop in ontwikkeling, waardoor er steeds meer hoogwaardige koolstofframes op de markt komen. Er hangt echter nog wel een hoger prijskaartje aan dan aan stalen of aluminium frames. Koolstof wordt ook wel gecombineerd met andere metalen, bijvoorbeeld een aluminium frame met koolstof voorvork, en soms ook achtervork. Een andere mengvorm is een hybride vlasvezel-koolstofframe. De schokdempende eigenschap van het vlasvezel zorgt hierbij voor nog meer comfort, maar dit type frames wordt nog niet algemeen gebruikt.

Het materiaal titanium maakt het eveneens mogelijk om tegelijkertijd lichte en stijve frames te bouwen. Behalve dat titanium licht en sterk is, kan het niet roesten, hetgeen de houdbaarheid van je fiets aanzienlijk vergroot. Daarnaast is een titaniumframe comfortabel, onder andere doordat de trillingen worden gedempt. Hoewel er na het beƫindigen van de Koude Oorlog veel titanium op de markt kwam dat voorheen naar de wapenindustrie ging, is een racefiets met een titaniumframe nog steeds relatief duur. Om die reden heeft titanium als frame-materiaal een pas op de plaats moeten maken ten gunste van aluminium en koolstof.

De maat

Niet alleen voor de optimale snelheid, maar ook voor een goede lichaamshouding tijdens je fietstochten, moet je je racefiets zorgvuldig kiezen. Hij moet ergonomisch goed passen bij je lichaamsmaten, die uiteraard voor iedereen verschillend zijn. Een goede fietsenverkoper, liefst gespecialiseerd in de verkoop van racefietsen, zal je daarbij kunnen helpen. Eigenlijk zijn alle lichaamsmaten belangrijk, je lengte, de lengte van je binnenbeen, de lengte van je romp, je schouderbreedte en zelfs je schoenmaat. Er zijn een paar belangrijke richtlijnen. Allereerst moet de framehoogte 65% van de binnenbeenlengte bedragen, uitgaande van een klassiek frame met horizontale bovenbuis. De zithoogte, die wordt gemeten vanaf het pedaal in de laagste positie tot aan de bovenkant van het zadel, moet 108% van de binnenbeen-lengte bedragen.

Het stuur moet net zo breed zijn als je schouders. Racefietsen koop je, net als gewone fietsen, op maat, waarna de fietsenverkoper de optimale fijnafstelling met stuur- en zadelpen voor je kan instellen.

De lengte van de cranks, de traparmen tussen het voorste tandwiel en de pedalen, moet in verhouding staan tot de beenlengte. Lange tijd was 17 centimer een soort van standaard, die in de praktijk is ontstaan en paste bij de gemiddelde lengte van de wielrenners van een jaar of 50 geleden. De huidige tendens is dat de cranks langer worden, maar de keuze blijkt niet alleen af te hangen van de beenlengte, maar ook van de persoonlijke voorkeur.